Mijn kind is hoogbegaafd, wat nu?

Ouders van hoogbegaafde kinderen denken vaak dat ze het niet goed doen. Dat ze niet goed opvoeden of dat ze het niet goed zien dat hun kind hoogbegaafd is. Maar als ouder voel je je kind intuïtief. Je moet juist niet te veel nadenken, maar voelen! En dan je gevoel volgen. Je denkt misschien: mijn kind is hoogbegaafd, begrijp ik hem wel?

Ouder zijn van een hoogbegaafd kind

Heb je het verprutst als ouder? Als je een hoogbegaafd kind hebt, is de kans groot dat je zelf ook hoogbegaafd bent. Veel ouders staan daar niet bij stil en wuiven mijn opmerking dat ze vermoedelijk zelf hoogbegaafd zijn weg. Als mensen horen dat hun kind hoogbegaafd is, kan de eerste reactie zijn: hij leert zeker gemakkelijk, handig voor school! Ze hebben geen idee dat je je uitgeput, eenzaam en overdonderd kunt voelen.

Als je kind op jou lijkt, kun je regelmatig in een machtsstrijd belanden, omdat jullie beiden intens en gevoelig zijn, omdat jullie beiden een groot rechtvaardigheidsgevoel hebben. En goed kunnen argumenteren.

Door de intensiteit en verfijnde waarneming neemt je kind jouw gevoelens en overtuigingen over, ook al benoem je ze niet hardop. Jouw onzekerheid over jezelf, een laag zelfbeeld, je niet verwerkte trauma, je perfectionisme, je niet durven laten zien. Het is allemaal duidelijk voor je kind.

Het is belangrijk jezelf te begrijpen, je diepste overtuigingen, patronen en gedrag. Dan ben je beter in staat je kind te ondersteunen.

Slechtste ouder ooit?

Je kind is hoogbegaafd, emotioneel, angstig,  stort af en toe in, is irrationeel, roept dat je haar niet begrijpt, dat niemand haar begrijpt. Zij doet dramatisch. Je voelt je de slechtste ouder ooit. Of je herkent jezelf erin. En dat maakt je verdrietig. Omdat je weet hoe eenzaam dat kan voelen.

Hoe kan zo’n slim kind zich zo gedragen? Dat kunnen mensen denken die niets weten over hoogbegaafdheid. En die boodschap krijg je misschien soms van je familie, buren of vrienden.

Intussen twijfel je aan jezelf als ouder. De leerkracht van je kind insinueert voorzichtig dat er misschien thuis te weinig grenzen gesteld worden. Daarom is je kind op school zo druk en autonoom. Hij kent zijn plaats niet. Wat doe je als ouder? Je twijfelt. Ouders vertellen mij regelmatig dat ze door hun omgeving onzeker worden.

Dit is wat je als ouder moet weten:

• Hoogbegaafde kinderen zijn emotioneel en intens. Hun gepassioneerde aard kan zo groot zijn als hun intellect. Je kunt hun emoties respecteren terwijl je grenzen stelt rondom ongewenst gedrag. Je kind zal rustiger worden als het voelt dat je compassie hebt en dat je de leiding neemt.
• Je kind helpen emoties te beheersen is iets anders dan onderdrukken of ontkennen van die gevoelens. Beheersing is handig, zeker als je buitenshuis bent. Je kind kan iets visualiseren, zoals een prettige gebeurtenis, een boom, hun huisdier of wat dan ook, iets wat hem afleidt. Dat stelt de reactie op de emotie uit.
• Door emotionele intensiteit en hooggevoeligheid kan je kind kleine dingen observeren, zoals geluidjes, bewegingen e.d. Zorg er daarom voor dat je lichaamstaal klopt met wat je zegt.
• Het zal moeilijker zijn om machtsstrijd te voorkomen als je kind sneller denkt dan jij. Gebruik daarom de ‘ik moet er over nadenken en dan kom ik erop terug’-methode. Op die manier geef je jezelf tijd om na te denken en om rustig te blijven. Je kind voelt zich veiliger als het voelt dat jij de leiding hebt.
• Probeer niet alles gelijk op te lossen. Als er iets gebeurt, je kind heeft pijn of ervaart ander ongemak, zijn ouders geneigd meteen te helpen en het probleem op te lossen door actie. Neem eerst de tijd en luister naar wat je kind zegt, wat wil het van je? Je wilt je kind zelfstandigheid en zelfsturing leren, hoe kun je dan je kind in verschillende situaties ondersteunen in probleemoplossend denken zonder zelf het probleem voor je kind op te lossen?
• Er zijn geen perfecte ouders. Jouw ‘fouten’ kun je als een handvat gebruiken om je kind te laten zien dat fouten maken bij het mens zijn hoort.

Je kind is hoogbegaafd, emotioneel, angstig, bezwijkt af en toe, is irrationeel… en dat ben jij ook.

Voor hoogbegaafde kinderen is het een zegen als hun ouders een flinke portie gezond verstand hebben. Naast betrokkenheid moet er ook voldoende afstand zijn, naast open communicatie moet er ook wijsheid en beschikbaarheid zijn.

Afstand houden betekent dat je je kind stimuleert tot zelfstandigheid, dat je aanmoedigt om eerst zelf z’n probleem op te lossen, om op te komen voor zichzelf, om zichzelf te sturen.

Open communicatie betekent niet dat steeds alles bespreekbaar moet zijn. Het betekent dat knelpunten, opgekropte emoties, spanningen en dergelijke aan bod moeten kunnen komen. Dit betekent niet dat volwassenen zelf actief en onmiddellijk een gesprek moeten forceren.

Het gaat om de juiste balans vinden en houden

Je moet een evenwichtskunstenaar zijn tussen betrokkenheid en afstandelijkheid, tussen communicatie en wijsheid/beschikbaarheid, tussen leidinggeven en vrijheid geven, tussen belonen en aanmoedigen, tussen kiezen voor doen of niet doen, tussen gewone behandeling waar het kan en uitzonderingen maken waar het moet. En tussen discipline aanleren en vrijheid geven.

Neem voldoende tijd

Het is belangrijk het gezonde verstand aan te spreken. Maar daarvoor is het niet altijd het juiste moment. Het is wijs om steeds voldoende tijd te nemen en de emoties, die een belangrijke rol spelen, de kans te geven om af te koelen. Pas dan kan het gezond verstand zijn werk doen. Gezond verstand en empathie, leven vanuit je hart. Je kind moet voelen dat je vanuit je hart leeft. Dan leert je kind dat ook.

Bied emotionele steun en veiligheid

Onze insteek moet zijn de essentie van het hoogbegaafde kind te begrijpen en emotionele steun en veiligheid te bieden zodat het kind op zijn of haar eigen unieke manier kan ontwikkelen. Alleen dan kunnen deze asynchrone, gevoelige kinderen voelen dat ze echt een deel van deze wereld zijn.

Bied vrijheid en ruimte voor geluk

Wij moeten onze kinderen helpen te ontdekken dat ze vrij zijn hun eigen leven te creëren. Zodat ze hun leven een eigen zin geven, zich gelukkig en nuttig voelen. Ze mogen leren hun existentiële bewustzijn te hebben zonder dat dit meteen tot een depressie leidt. En ze mogen leren zich te ontwikkelen zonder dat de mening of levensstijl van anderen hen achtervolgt. Daarvan mogen ze loskomen. Los van algemene ideeën. Zodat zij zelf kunnen creëren en zich kunnen blijven ontwikkelen. Ze mogen die mensen durven te weren die alleen hun energie opslurpen. En zich meer richten op mensen die energie geven.

Ze mogen leren durven te zijn wie ze zijn

Wil je meer lezen? Dat kan in mijn boek Intens, authentiek en vrij, met meer dan 400 pagina’s over hoogbegaafde kinderen en volwassenen. Als je een hoogbegaafd kind hebt, ben je vermoedelijk zelf ook hoogbegaafd. Om je kind te kunnen opvoeden  en hem of haar een weerbaar, zelfstandig individu helpen worden, moet je zelf eerst goed in je vel zitten. Daarom schrijf ik ook over hoogbegaafde volwassenen. Zodat je over jezelf en over dingen die je aan je kind wilt meegeven na kunt denken en misschien je acties kunt bijstellen.

Renata Hamsikova,
ECHA Specialist in Gifted Education,
www.ieku.nl

Meer informatie vind je ook op PlayerFM en iTunes