Bedankt Mama’s !

Zoals filosofen over dingen nadenken, kun je via meditatie meer gevoelsmatig begrippen en verbanden uitdiepen. Zo mediteerde ik ooit – het is zeker een jaar of acht geleden – op het begrip ‘moeder’. Ik woonde in Amsterdam en kwam regelmatig bij een Boeddhistisch instituut, waar één vrouwelijke monnik, Anna, meditaties gaf.

Anna kwam uit Engeland, volgens de geldende Boeddhistische gebruiken had ze haar hoofd kaal geschoren en droeg ze een oranje gewaad. Anna leefde eenvoudig, Amsterdam was een ietwat vreemde stad in haar beleving. Af en toe ging ze er naar de bioscoop. Haar vriendelijke persoonlijkheid herinner ik me nog goed. 
Op een goede dag vroeg ze ons om stil te zijn en aan het woord ‘moeder’ te denken. Daar zat ik dan, na te denken en te voelen wat ‘moeder’ nou eigenlijk voor mij betekende. Natuurlijk dacht ik eerst aan mijn eigen moeder. Ik moet zeggen, ik had er nog nooit écht bij stil gestaan. En dat was ook meteen de eerste realisatie. Eigenlijk dacht ik alleen maar over mijn vader na, logisch wel, want hij was vroeger altijd de meest aanwezige: in stem, in handelingen, in regels. Mijn moeder was er ook wel, maar meer op de achtergrond. Onzichtbaarder. Vanzelfsprekender.

De allereerste herinnering die naar boven kwam, was er een uit mijn jeugd. Ik herinnerde me dat ze elke dag boterhammen voor mij en mijn zusje smeerde. Elke dag. Daarna dacht ik aan andere traktaties, waaronder niet de minste: haar troostende armen. Mijn moeder is een liefdevolle, zachte vrouw. Vroeger kietelden we elkaar altijd, zij mij – en mijn zusje – en wij haar. Ik associeer mijn moeder – ook nu nog – met aanrakingen, omhelzingen, knuffels en warmte. Of in één woord: met liefde. De sterkste associatie met haar was echter haar aanwezigheid, gewoon het simpele gegeven dat ze er gewoon altijd was voor me.
Toen ik dat tot me liet doordringen, gebeurde er iets met me. Mijn moeder had zo veel voor ons gezorgd, alleen ik had haar en wat ze deed nog nooit ‘gezien’. Haar aanwezigheid was zo vanzelfsprekend geweest, bijna niet de moeite waard om over na te denken. Die gedachte deed me vreselijk pijn, ik begon te huilen. En terwijl de tranen rijkelijk over mijn wangen rolden, voelde ik dat de pijn van diep kwam. Het was alsof het niet alleen voor mijn eigen ‘vergeten’ moeder huilde, maar voor alle ‘vergeten’ moeders.

Ik nam me voor om mijn moeder dezelfde avond nog te bellen, en haar te bedanken voor alles wat ze voor me gedaan had. Haar reactie op het telefoontje was lauw, ze vond het hartstikke lief maar ze was niet ontroerd en verre van de tranen die ik had ervaren, bij het mediteren over haar rol in mijn leven. Het zorgen voor haar gezin was voor haar natuurlijk, maar blijkbaar ook zelfsprekend. Niet zo verwonderlijk, vind ik, kijkend naar de waardering die moeders vroeger, maar ook nu nog krijgen: bijna geen. Zorgen doe je toch gewoon! En vrouwen die werken, tja, kunnen die wel genoeg zorg bieden.

Anno 2006 moet het maar eens afgelopen zijn met die ‘vanzelfsprekendheid’ ten aanzien van de zorg die moeders voor hun kinderen en vrouwen in het algemeen voor hun omgeving hebben. Op macro niveau is de zorg ‘vermarkt’. In zeker zin vind ik dit een goede zaak is, omdat daardoor het besef misschien groeit dat ‘zorg’ niet vanzelfsprekend is. Het kost tijd, energie en zorg vraagt aandacht. Anderzijds is ‘zorgen’ een natuurlijke (basis)behoefte. Dat geldt voor zowel het ‘geven’ als het ‘ontvangen’ van zorg en het geldt ook voor zowel vrouwen als mannen. Het resultaat van liefdevolle zorg is voelbaar en zeer waardevol. Wie zich dat niet beseft, zou eens kunnen mediteren op het begrip ‘moeder’ of moeten stil staan bij: ‘het effect van het geven en krijgen van liefdevolle aandacht’. Moeders zijn de vaak onzichtbare, drijvende krachten in onze levens, die naar mijn smaak, nog steeds ondergewaardeerd worden.

Ik mag dan zelf geen mama zijn, zorgen kan ik goed. Van mij zouden alle mama’s en vrouwen eens liefdevol boos mogen worden, liefst samen. Er zou niets meer overblijven van mannen als Bush en Balkenende – of beter: jongens – met het schijnzorg-syndroom.