Lukt het niet met je ‘geluksrecept?’ Voeg een snufje waarheid toe!

Met vaste aannames en oudbakken ‘moetens’ kunnen we ons eigen welbevinden ongemerkt verminderen. Merk je dat het ‘geluksrecept’ waar je altijd op vertrouwd hebt, je niet de vervulling brengt waarop je hoopte? Voeg eens een snufje waarheid toe. De vragen die je jezelf kunt stellen zijn simpel, maar kunnen een ware ommekeer in gang zetten.

Je familie maakt je ongelukkig door nooit op je verjaardag te verschijnen. Je baas heeft het op je voorzien. Je kinderen maken de verkeerde keuzes in het leven. Zie hier enkele herkenbare gedachtes. Ogenschijnlijk zit het probleem bij de ander, of in de situatie. Je geluksrecept is dus: als de ander of de situatie verandert, is jouw geluk compleet. Je werkt eraan. Je praat, handelt, vraagt. Maar ‘ze’ doen het niet op jouw manier, en ‘het’gaat nooit helemaal op jouw manier. Zo wordt het nooit wat met (doorhalen wat niet van toepassing is) de situatie/de ander/jouw eigen geluk. Of zit dat toch anders?

Het probleem is niet het probleem
Byron Katie is schrijver van het boek “Vier vragen die je leven veranderen.” De vragen zijn bij uitstek geschikt om een snufje waarheid aan je geluksrecept toe te voegen. In de woorden van Byron zelf: “Het is niet het probleem dat ons lijden veroorzaakt, het is onze gedachte over dat probleem.” Onze gedachten hebben de neiging om zich te presenteren als waarheden. Dat lijkt onze wereld hanteerbaar te maken. Je creëert een werkelijkheidsbeeld, en houdt er vanuit je behoefte aan hanteerbaarheid en overzichtelijkheid aan vast. Menselijk, maar wel jammer. Als je eigenbedachte recept voor geluk inhoudt dat situaties en mensen zich naar jouw verwachtingen moeten voegen, ga je aan andere mogelijkheden voorbij. De kans is echter altijd aanwezig dat je geluksrecept uitgaat van verkeerde ingrediënten. En zoals elke topkok je kan vertellen: is een gerecht eenmaal mislukt, dan kun je snufjes van dit en van dat toevoegen, maar het komt niet meer goed. Dan is het tijd om je recept aan te passen. Voeg eens een snufje waarheid toe.

Wat denk je?
Neem de proef eens op som, wanneer je gevoel van welbevinden te wensen overlaat. Wees bereid om je geluksrecept te bekijken en eventueel te veranderen. Onderzoek je gedachten, tot je helder hebt gekregen waar je mee zit. Zet het liefst op papier. Geneer je niet voor jezelf als de ontmaskerde gedachte er overdreven of idioot uitziet. Gedachtes worden vaak gestuurd door onlogische angsten en onzekerheden. Niet zelden heb je die onbewust meegekregen van opvoeders of andere belangrijke personen uit je jeugd. Dus: gek of niet, scherp de gedachte aan tot je hebt geformuleerd wat je écht dwarszit. Je krijgt misschien iets als ‘Wanneer ik eenmaal begin in te teren op mijn financiële reserves, smelt al mijn geld vanzelf weg. Zelfs al doe ik dat tijdelijk, omdat ik een studie wil volgen.” Of: “Als mijn kind niet voor exacte vakken kiest, heeft ze geen toekomst.”

Nu ben je klaar om er de vier vragen op los te laten.

Vraag 1: is het waar?
Is het waar? Probeer die vraag nuchter te beantwoorden, en onzekerheden en emoties even daar te laten. Laten we voortborduren op het tweede voorbeeld. Is het waar dat je kind exacte vakken nodig heeft om haar of zijn toekomst veilig te stellen? Of heeft zij of hij heel andere plannen, met de unieke mogelijkheden vandien? Wellicht begin je in dit stadium al te vermoeden dat je gedachte niet realistisch is. Misschien was het de graadmeter van jouw ouders dat alleen exacte vakken maatschappelijk meetellen. Wellicht ging je zelf destijds voor de zekerheid, al kostte het je je dromen. Misschien wil je alle zekerheid ter wereld voor je kind, maar weet je diep in je hart ook wel dat in het leven niets zeker is.

Vraag 2: kun je absoluut zeker weten dat het waar is?
Zelfs als de hele wereld een idee lijkt aan te hangen, hoef je het niet klakkeloos over te nemen. Zelfs als je iets al vijf of tien jaar denkt te weten, hoeft het niet waar te zijn. Ook zijn er dingen die op het oog realistisch lijken. Dan nog zijn ze niet absoluut waar, maar je moet wellicht wat dieper graven. Dus: overdenk de zaak zorgvuldig. Ontmantel je eigen verdediging tegen de waarheid.

Vraag 3: hoe reageer je als je die gedachte denkt?
Laten we even voortborduren op de gedachte “Als mijn kind exacte vakken in haar of zijn pakket kiest, heeft zij of hij geen toekomst.” Hoe voel je je bij die gedachte, hoe reageer je? Waarschijnlijk gefrusteerd, machteloos, gestrest, boos, of al die dingen tegelijk. Zelfs al zou je iets blijken te denken dat waar is, dan nog ben je jezelf vaak nodeloos aan het opjutten of stresseren. Met name als je ergens niets aan kunt veranderen, bewijs je jezelf een dienst door de gedachte los te laten. In dit voorbeeld is het mogelijk dat je kind meer risico loopt door bijvoorbeeld een creatief beroep te kiezen, maar dat is haar of zijn eigen verantwoordelijkheid. Niet de jouwe. Jouw verantwoordelijkheid is, je kind te steunen en te begeleiden. Geef je al advies, dan moet dat niet-dwingend zijn: het is je kind, niet jouzelf, aan wie de keuze is gelaten.

Vraag 4: wie zou je zijn zonder deze gedachte?
Wie zou je zijn zonder de gedachte dat je kind een twijfelachtige toekomst wacht? Elk mogelijk antwoord op deze vraag is positief: je zou je lichter kunnen voelen, ontspannener, milder… je zou energie vrijmaken die je anders ‘vertobt.’ Je zou meer plezier hebben. Je zou zelfs ruimte kunnen zien ontstaan voor het idee dat je kind het aankan, wat er ook gebeurt. Enzovoort. Conclusie: het snufje toegevoegde waarheid heeft je geluksrecept veranderd. Daarmee ben je beter af.

Tot slot: het leven is net koken. Soms lukt het prima, soms even niet. Maar al is het soms een pittige klus om je geluksrecepten bij te stellen, het loont. Experimenteer ermee. Een snufje waarheid kan heel veel doen.