Mamas Mama's online magazine voor moeder, kind en werk. Werkende moeders, vrije tijd en opvoeden
door: Margriet Schmitz-Darwinkel, www.happyfamilylife.com.
“Wat weet je van de ander, als je jezelf niet kent”. Een pakkende uitspraak van Freek de Jonge, die ook zeker past als het gaat om opvoeden. Want, kun je je kind op laten groeien tot zichzelf, als je je als ouder niet bewust bent van je eigen overtuigingen of denkpatronen rondom gewenst gedrag van je kind. En, zit er in het woord gewenst gedrag al niet de veronderstelling dat je vindt dat het kind zich aan moet passen aan jou? Het kind is degene die zijn gedrag moet veranderen, en niet de ouder. Of toch wel? Een leuk thema om eens bij stil te staan, en bij jezelf na te gaan of je eigen ervaringen als kind thuis en/of op school nu bepalen welk gedrag je graag zou zien bij je eigen kind(eren).
Ooit had ik in een van mijn workshops een moeder, die het opvoeden erg zwaar en ingewikkeld vond. Bovendien vond ze zichzelf ook niet de moeder die ze graag wilde zijn. Bij doorvragen bleek dat haar kinderen altijd het gedrag moesten vertonen dat zij in gedachten had. En bij de minste of geringste afwijking van haar ideaalbeeld, werd ze boos, directief en soms zelfs manipulatief in haar gedrag. En dit had weer als effect dat ze zichzelf na zon uitbarsting waardeloos en onzeker voelde. Een cirkel die ze graag wilde doorbreken. Maar ze wist niet hoe. Toen we in de workshop aan de slag gingen met het opschrijven van waar grenzen liggen voor wat wel en niet acceptabel is, of wat een kind wel of niet zelf mag beslissen, kreeg ze ineens het volgende inzicht:
Ze verlangde van haar kinderen erg veel en ze wilde hen opvoeden volgens het boekje.Wat dit dan ook maar mocht zijn. Blijkbaar had ze voor zichzelf een beeld gevormd over hoe dat er uit moest zien en wat er wel en wat er niet in paste. En als ze heel eerlijk was naar zichzelf en dat was ze die avond absoluut deed ze het allemaal niet voor het belang van haar kinderen, maar voor zichzelf. Ze werd zich ervan bewust dat het gedrag van haar kinderen haar erkenning bij haar familie en vrienden moest geven. Ze was eigenlijk continu erg haar best aan het doen in plaats van te kijken naar wat haar kinderen nodig hadden, of welk vertrouwen ze juist aan hen zou kunnen geven. Dus in plaats van de erkenning aan zichzelf te geven moest ze dit blijkbaar van buitenaf krijgen. En dit onbewuste gedrag was terug te voeren naar ervaringen uit haar eigen jeugd. In een gezin waar openlijk problemen bespreken niet gewoon was, en bovendien de ouders erg met zichzelf en hun onderlinge strijd bezig waren, is zij erg haar best gaan doen om gezien te worden. Dit deed ze door sociaal gewenst gedrag te gaan vertonen en buitensporig te gaan studeren en presteren. In haar beleving was dit de manier om door haar ouders opgemerkt en aardig gevonden te worden. En nu kwam dit in haar stijl van opvoeding tot uiting door haar overtuiging dat het resultaat van haar opvoeding dat ze volgens haar kon afmeten aan het gedrag van haar kinderen haar de gewenste erkenning van buitenaf zou geven. En, die bewustwording deed pijn en raakte haar diep in haar hart. Want, in feite was zij nu als moeder gedrag aan het vertonen dat haar ouders ook hadden laten zien. Gedrag waar ze zelf als kind moeite mee had en waar ze blijkbaar – nu het zich in haar eigen gezin voordeed – niet zuiver meer op kon reageren.
Werk aan de winkel dus. En niet voor haar kinderen, maar voor haar zelf. Na de workshop is ze voor zichzelf eens helemaal gaan uitschrijven wat haar ideeën zijn rondom opvoeden en wat volgens haar goede moeder is. Om vervolgens hier eens even goed bij stil te staan. En onderscheid te maken tussen de dingen die met haar eigen behoefte aan erkenning en gerespecteerd worden te maken hebben EN de dingen die gebaseerd zijn op wat ze echt belangrijk vindt bij het opvoeden van haar kinderen. Wat gaf dit een ruimte en een kracht! Ze voelde ook ineens dat ze de keuze kon maken om de moeder te zijn die ze wilde zijn, ondanks het feit dat ze wellicht niet zon goed voorbeeld had gehad in haar eigen jeugd. Ze ging zich focussen op wat voor haar belangrijke waarden en uitgangspunten waren en besprak deze ook met haar kinderen. Ze durfde ook meer vertrouwen bij haar kinderen neer te leggen, door af en toe een situatie aan te kijken en niet meteen in te grijpen. Hoe ze dat deed? Als er zich weer een situatie voordeed waarbij ze de neiging had terug te vallen in haar oude gedrag – onredelijk boos worden en manipuleren en ze dus bezig was met het verkrijgen van sociale erkenning via het gedrag van haar kinderen – was ze nu in staat om zichzelf even tot halt te roepen. Dit korte moment van bezinning stelde haar in staat bewust te kiezen hoe ze met de ontstane situatie om wilde gaan, in plaats van meteen te reageren. Hierdoor kregen niet haar oude overtuigingen en dus haar hoofd – de overhand, maar kon ze zich laten leiden door haar zuivere moederhart en van daaruit een keuze maken. Het verkregen inzicht en het expliciet voor zichzelf maken van wat en hoe ze het echt wil werkten vanaf dat moment als een soort van filter. En, bovendien heeft ze door bij of in zichzelf te kijken zichzelf dus beter te leren kennen, en daardoor een wezenlijke stap gezet in de richting van het echt leren kennen van haar kinderen. Want, door haar zelf beter te kennen en te ontdekken wat helemaal niet met het gedrag van haar kinderen te maken heeft, kon ze haar kinderen zien zoals ze zijn. En zo kwam ze steeds meer te weten over de unieke karaktereigenschappen van haar twee kinderen en creëerde ze ruimte voor hun eigen ontwikkeling en groei.
Naast de uitspraak van Freek de Jonge is er nog een ander gezegde dat ik graag aan alle mama’s mee wil geven: “verbeter de wereld, begin bij jezelf”. Zorg ervoor dat je zelf het gezinsleven creëert dat jij voor ogen hebt, dat je jouw eigen drijfveren en waarden goed kent, en dat je weet wie jezelf (echt) bent. En als je dan weet wat voor moeder jij bent en welk voorbeeld je hen wilt geven, dan kan je zuiver opvoeden en te weten komen wie je kind echt is. Er zullen zich ongetwijfeld nog wel eens weer nieuwe, andere situaties voordoen waarbij je weer eens stil moet staan en reflecteren. En je bewust worden van wat er speelt. Maar dat is ook inherent aan het leven. Opvoeden is immers een uitdagende ontdekkingsreis, waarbij ouders en kinderen samen leren en groeien. Veel plezier samen.
Ze verlangde van haar kinderen erg veel en ze wilde hen opvoeden volgens het boekje.Wat dit dan ook maar mocht zijn. Blijkbaar had ze voor zichzelf een beeld gevormd over hoe dat er uit moest zien en wat er wel en wat er niet in paste. En als ze heel eerlijk was naar zichzelf en dat was ze die avond absoluut deed ze het allemaal niet voor het belang van haar kinderen, maar voor zichzelf. Ze werd zich ervan bewust dat het gedrag van haar kinderen haar erkenning bij haar familie en vrienden moest geven. Ze was eigenlijk continu erg haar best aan het doen in plaats van te kijken naar wat haar kinderen nodig hadden, of welk vertrouwen ze juist aan hen zou kunnen geven. Dus in plaats van de erkenning aan zichzelf te geven moest ze dit blijkbaar van buitenaf krijgen. En dit onbewuste gedrag was terug te voeren naar ervaringen uit haar eigen jeugd. In een gezin waar openlijk problemen bespreken niet gewoon was, en bovendien de ouders erg met zichzelf en hun onderlinge strijd bezig waren, is zij erg haar best gaan doen om gezien te worden. Dit deed ze door sociaal gewenst gedrag te gaan vertonen en buitensporig te gaan studeren en presteren. In haar beleving was dit de manier om door haar ouders opgemerkt en aardig gevonden te worden. En nu kwam dit in haar stijl van opvoeding tot uiting door haar overtuiging dat het resultaat van haar opvoeding dat ze volgens haar kon afmeten aan het gedrag van haar kinderen haar de gewenste erkenning van buitenaf zou geven. En, die bewustwording deed pijn en raakte haar diep in haar hart. Want, in feite was zij nu als moeder gedrag aan het vertonen dat haar ouders ook hadden laten zien. Gedrag waar ze zelf als kind moeite mee had en waar ze blijkbaar – nu het zich in haar eigen gezin voordeed – niet zuiver meer op kon reageren.
Werk aan de winkel dus. En niet voor haar kinderen, maar voor haar zelf. Na de workshop is ze voor zichzelf eens helemaal gaan uitschrijven wat haar ideeën zijn rondom opvoeden en wat volgens haar goede moeder is. Om vervolgens hier eens even goed bij stil te staan. En onderscheid te maken tussen de dingen die met haar eigen behoefte aan erkenning en gerespecteerd worden te maken hebben EN de dingen die gebaseerd zijn op wat ze echt belangrijk vindt bij het opvoeden van haar kinderen. Wat gaf dit een ruimte en een kracht! Ze voelde ook ineens dat ze de keuze kon maken om de moeder te zijn die ze wilde zijn, ondanks het feit dat ze wellicht niet zon goed voorbeeld had gehad in haar eigen jeugd. Ze ging zich focussen op wat voor haar belangrijke waarden en uitgangspunten waren en besprak deze ook met haar kinderen. Ze durfde ook meer vertrouwen bij haar kinderen neer te leggen, door af en toe een situatie aan te kijken en niet meteen in te grijpen. Hoe ze dat deed? Als er zich weer een situatie voordeed waarbij ze de neiging had terug te vallen in haar oude gedrag – onredelijk boos worden en manipuleren en ze dus bezig was met het verkrijgen van sociale erkenning via het gedrag van haar kinderen – was ze nu in staat om zichzelf even tot halt te roepen. Dit korte moment van bezinning stelde haar in staat bewust te kiezen hoe ze met de ontstane situatie om wilde gaan, in plaats van meteen te reageren. Hierdoor kregen niet haar oude overtuigingen en dus haar hoofd – de overhand, maar kon ze zich laten leiden door haar zuivere moederhart en van daaruit een keuze maken. Het verkregen inzicht en het expliciet voor zichzelf maken van wat en hoe ze het echt wil werkten vanaf dat moment als een soort van filter. En, bovendien heeft ze door bij of in zichzelf te kijken zichzelf dus beter te leren kennen, en daardoor een wezenlijke stap gezet in de richting van het echt leren kennen van haar kinderen. Want, door haar zelf beter te kennen en te ontdekken wat helemaal niet met het gedrag van haar kinderen te maken heeft, kon ze haar kinderen zien zoals ze zijn. En zo kwam ze steeds meer te weten over de unieke karaktereigenschappen van haar twee kinderen en creëerde ze ruimte voor hun eigen ontwikkeling en groei.
Naast de uitspraak van Freek de Jonge is er nog een ander gezegde dat ik graag aan alle mama’s mee wil geven: “verbeter de wereld, begin bij jezelf”. Zorg ervoor dat je zelf het gezinsleven creëert dat jij voor ogen hebt, dat je jouw eigen drijfveren en waarden goed kent, en dat je weet wie jezelf (echt) bent. En als je dan weet wat voor moeder jij bent en welk voorbeeld je hen wilt geven, dan kan je zuiver opvoeden en te weten komen wie je kind echt is. Er zullen zich ongetwijfeld nog wel eens weer nieuwe, andere situaties voordoen waarbij je weer eens stil moet staan en reflecteren. En je bewust worden van wat er speelt. Maar dat is ook inherent aan het leven. Opvoeden is immers een uitdagende ontdekkingsreis, waarbij ouders en kinderen samen leren en groeien. Veel plezier samen.
Literatuur suggesties:
Opvoeden vanuit het Hart Margriet Schmitz-Darwinkel & Eva Hoffman
isbn 9789080895331
Ken je Kind Anita Matheij
isbn 9789021584928
