Woorden die we gebruiken

Ben je je bewust van welke woorden je gebruikt als je tegen je kind praat, of je kind terecht wijst of juist aanspoort? Woorden doen veel meer dan het geven van informatie: ze kunnen helen en troosten, aanmoedigen en motiveren, het hart raken en de diepste gevoelens opwekken.
Maar, hoe goed onze bedoelingen ook zijn het lijkt alsof we een natuurlijke neiging hebben eerder woorden te gebruiken die zwak maken, in plaats van kracht geven of kwetsen in plaats van troosten. Hoe komt dit eigenlijk?

Juist in een tijd waar hoge eisen worden gesteld aan ouders en kinderen, we minder tijd hebben voor elkaar is open en effectieve communicatie van wezenlijk belang. Maar door de drukte van alledag, onze vele rollen en alles wat we willen doen nemen we niet altijd de tijd om ons te verplaatsen in het kind. We neigen te reageren we op het gedrag wat we zien, in plaats van dat we ons verdiepen in waar het gedrag vandaan komt of hoe het kind zich voelt. En dan komt het voor dat we dingen zeggen die we niet menen, we onze eigen gevoelens en emoties centraal stellen en van daaruit reageren. We gebruiken dan vaak woorden die kwetsen, gevoelens ontkennen en zwak maken.
En toch is het niet zo moeilijk om je woordgebruik te veranderen, zeker niet als je weet wat het positieve effect er van is. Het begint eenvoudigweg met je bewust te worden van wat je zegt. En als je het moeilijk vindt naar jezelf te “luisteren” begin dan eens met aandachtig te luisteren naar wat anderen zeggen, welke woorden ze gebruiken, de manier waarop ze dingen zeggen en welke impact dat heeft op hun omgeving. Naarmate je je bewuster bent van je eigen taalgebruik en dat van anderen, des te effectiever zul je worden in de dagelijkse omgang met je kind.
Helaas kunnen woorden die eenmaal zijn gezegd niet meer worden “terggenomen”. Wel kan je vanaf NU de keuze maken te kiezen voor ander, positief en inlevend taalgebruik.In de praktijk
Als je je kind kritiek – of beter gezegd – feedback wilt geven is dat niet bedoeld om het te kwetsen, maar juist om het te leren zich anders te gedragen of dingen anders te doen. In de praktijk betekent dit dat als je iets constateert je niet meteen met emotioneel beladen woorden op de persoon gerichte kritiek geeft, maar dat je beschrijft wat je ziet zonder daar direct een oordeel aan te geven. Je bekritiseert je kind door middel van een beschrijving.

Een voorbeeld:
Als je de kamer van je kind binnenloopt en je een enorme ravage aan treft.
Wat zeg je dan? Nee, niet: Wat een ongelofelijke … (vul zelf maar in) is het hier. Wat heb je gedaan!?! Maar, je beschrijft wat je ziet, je zoekt naar iets positiefs (hoe moeilijk misschien ook) en je wijst het aan, en vervolgens spreek je jouw verwachtingen uit en zeg je wat je graag zou zien.

Dus:
“Ik zie dat er papier, snippers, proppen en krijtjes op de grond liggen. En er liggen ook papieren keurig in de kast en sommige krijtjes zitten nog in de kleurdoos. Ik verwacht dat je de papieren die nu nog op de grond liggen op de stapel bij de andere papieren in de kast legt, de snippers en propjes in de prullenbak gooit en de krijtjes teruglegt bij de andere. Heb je mijn hulp nog nodig of kun je het zelf?”

Een kind kan de was doen, zou je zeggen. Ingewikkeld is het niet, misschien wel een beetje onwennig in het begin. Maar als je eenmaal hebt ervaren wat de effecten zijn, wordt het steeds eenvoudiger om te doen. Feedback geven is slechts een van de vormen van communicatie waarin woordgebruik een rol speelt. Ook bij het geven van instructies, het prijzen of motiveren van je kind is woordgebruik essentieel. Begin er vandaag nog mee, probeer het je aan te leren en houdt de volgende uitspraak daarbij in gedachten, als je merkt dat het even iet zo gemakkelijk gaat om je oude gewoontes te doorbreken.

Met woorden is het als met zonnestralen; hoe feller ze zijn, hoe dieper ze branden.
R. Southey.

literatuur tips:
Opvoeden vanuit het Hart (p. 43 – 48) – isbn 9789080895331