Beperkt houdbaar?

Vorige week stond op de site MKB-Nieuws een samenvatting van een verhaal uit HP/de Tijd. In het kort was de stelling: niet fabrikanten van cosmetica zouden vrouwen onzekerheid bezorgen over hun uiterlijk, maar vrouwen zelf. Ook werd geopperd dat vrouwen zich meer aantrekken van het ideaalbeeld uit de reclames aan dan mannen. Mannen, aldus het artikel, vinden ons namelijk ook mooi als we niet graatmager zijn (al wordt fijntjes toegevoegd dat het dan moet gaan om ‘normaal geproportioneerde, of stevige maar niet-uitgezakte vrouwen’).

Dus dat is héél aardig. Nee, dan wij vrouwen. De suggestie werd gewekt dat wij elkaar een obsessie zouden bezorgen met jeugd en lichaamsgewicht, en onze tijd besteden aan het met argusogen bekijken en afwegen van de schoonheid van andere vrouwen.
Een vreemd verhaal. Maar toch is daar ook Sunny Bergmans geruchtmakende documentaire ‘Beperkt houdbaar.’ Daarin is te zien wat er allemaal te bedenken valt om aan lichamelijke onvolmaaktheden en veroudering te ontkomen.. en wat er voor bedenkelijke dingen gedaan worden om de markt in correcties en dure schoonheidsmiddelen te stimuleren. De conclusie is dat veel vrouwen zich onzeker voelen over hun uiterlijk, al stelt Sunny wél dat we daarin stevig gestimuleerd worden door de schoonheidsindustrie. Sunny: “Uit veel reacties blijkt, dat mensen geen flauw idee hebben hoe groot de druk is om een fictief schoonheidsideaal na te jagen.” En: “Dat de beelden waarmee we worden overspoeld verregaand zijn gemanipuleerd, blijkt ook niemand te beseffen.” Wie is hier nou gek? Mijn stem gaat naar journalisten die beweren dat vrouwen zelf verantwoordelijk zijn voor die idiote, opgepoetste schoonheidsobsessie in de media.

Maar dan nog is het een interessante vraag: uiterlijk en geluk, hoe zit dat voor ons? Lijden we echt aan zoveel onzekerheid? Ik ben de laatste om te beweren dat de geluksenquête die op mijn website staat wetenschappelijk onderlegd is. Maar te oordelen naar de antwoorden van bijna tweehonderd bezoekers die de geluksenquête invulden, valt het met hun uiterlijke onzekerheid erg mee. Liefst 86% van de invullers geeft het uiterlijk een voldoende of ruime voldoende, en haar geluksgevoel ook. Dat past niet bij het beeld van onzekerheid of zelfs obsessies. Nog eens 12% geeft weliswaar een onvoldoende aan haar geluk, maar zegt wél tevreden te zijn over het uiterlijk. De magere 2% die ronduit ontevreden is over haar uiterlijk, is toch nog tevreden over haar geluksgevoel. En slechts 0,5% is zowel ontevreden over haar uiterlijk, als over haar geluksgevoel. Op de open vraag ‘wat is bepalend voor je geluk’ kwamen antwoorden varierend van ‘mijn dierbaren,’ ‘kinderen,’ ‘ikzelf’ tot ‘geld en baan’ – maar het woord ‘uiterlijk’ komt niet één keer voor in de opsommingen.
Nogmaals, met het trekken van conclusies uit korte enquêtes moet je voorzichtig zijn. Maar de bezoekers van mijn site lijken zichzelf in elk geval niet te ervaren als onzekere rivalen en jagers op ideaalbeelden. Misschien draagt daaraan het feit bij, dat de leeftijdgroepen 25-35 en 35-45 veruit het sterkst vertegenwoordigd waren onder de invullers. Juist dat zijn immers de jaren waarin je als vrouw aan zelfvertrouwen wint, meer in balans komt, en je minder aan gaat trekken van domme mediaplaatjes.

De boodschap over de relatie geluk-uiterlijk staat wat mij betreft als een huis: laten we ons vooral niet gek laten maken door gelikte, plastic-fantastic tijdschriftadvertenties of tv-programma’s waarin de ene hechting na de andere uit een vrouwengezicht wordt gehaald. Het kan ook bepaald geen kwaad om ‘de zaak uiterlijk’ eens voor jezelf onder de loep te nemen. Ofwel, eens stil te staan bij de vraag of je als vrouw eigenlijk altijd ‘zuiver’ tegen andere vrouwen aankijkt. Of je inderdaad weleens een afgunstige blik werpt op dat volmaakte modellengezicht en –figuur dat je ziet in een winkelstraat, of dat je dat relativeert en beseft, dat uiterlijke perfectie niet gelukkig maakt. Ook is het misschien een goed idee om je af te vragen hoe je in uiterlijk opzicht in je vel zit. Waardeer je je eigen unieke schoonheid genoeg? Heb je eigen gezicht en lijf lief zoals ze verdienen? Kun je de schoonheid zien van een ouder wordend lichaam, of heb je daar moeite mee? Onhaalbare idealen zijn er om bij te stellen. Zeker als ze je levensgeluk kunnen verminderen. Maar laten we daarbij wel beseffen, dat wij vrouwen zelf wel het beoordelingsvermogen en inzicht bezitten, om het kaf van het koren te scheiden. Laten we onszelf geen belachelijke mythes laten aanpraten alleen omdat sommige journalisten liever een ‘catfight’ voor zich zien dan vrouwen die het te druk hebben met de dingen die voor hen belangrijk zijn, om te gaan zitten obsederen over hun uiterlijk.

Astrid Maria Boshuisen schreef ‘Mijn geluk maak ik zelf wel, psychosurvivalgids voor vrouwen’ (uitgeverij Het Spectrum)